İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, Brexit sonrası Kuzey İrlanda’nın İrlanda Cumhuriyeti ile ticari çıkarlarına yönelik hazırlanan Kuzey İrlanda Protokolü’ne ilişkin Avrupa Birliği (AB) ile müzakerelerin sürdüğünü belirterek, “Ben Muhafazakârım, Brexit yanlısıyım ve Brexit yanlısıyım. Ben birlik yanlısıyım. İşaretlenmesi gerekiyor.” söz konusu.
Başbakan Sunak, İngiltere Parlamentosu’nda düzenlenen Başbakana Sorular oturumunda milletvekillerinin sorularını yanıtladı.
Ana muhalefetteki İşçi Partisi Genel Başkanı Keir Starmer’ın, 1998’de Kuzey İrlanda’da imzalanan Belfast Anlaşması’nın (Hayırlı Cuma Anlaşması) aleyhte uygulanıp uygulanmadığı sorusuna yanıt veren Sunak, şunları söyledi:
“Ben Muhafazakar, Brexit yanlısı ve sendika yanlısıyım. Eğer bir anlaşma olacaksa, üç kutucuğu da işaretlemesi gerekiyor. Kuzey İrlanda’nın egemenliğini sürdürmesi, birliğimizde kalması ve insanların ve işletmelerin karşılaştığı sorunlara pratik çözümler bulması gerekiyor. Kuzey İrlanda ve Birleşik Krallık için en iyisi için mücadele etmeye kararlı olacağım.”
Anlaşmanın mallar üzerindeki gereksiz denetimlerin kaldırılmasını içermesi gerektiğini vurgulayan Sunak, Starmer’in planları konusunda açık olmadığı yönündeki suçlamalarına da yanıt vererek, ana muhalefet liderinin AB’ye teslim olduğunu belirterek, “AB’ye gelince onun pozisyonu bu. AB’ye açık çek vermek ve sundukları her şeyi kabul etmek, bu bir strateji değil, teslimiyettir.” değerlendirmesini yaptı.
Kuzey İrlanda Protokolü
Brexit anlaşmasının bir modülü olan Kuzey İrlanda Protokolü, Birleşik Krallık’ın bir parçası olan Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti arasındaki ticareti düzenlemektedir.
Protokole göre, Brexit’e rağmen Kuzey İrlanda, AB’nin Gümrük Birliği kurallarına tabi olmaya devam ediyor. Birleşik Krallık’ın geri kalanıyla ticaret, Kuzey İrlanda limanlarında gümrüklere tabidir.
Katolik ayrılıkçılar ve birlik yanlısı Protestanlar ile İngiltere arasındaki savaşı sona erdiren Belfast Anlaşması’na (Hayırlı Cuma Anlaşması) göre denetimlerin yapılabileceği fiziksel bir kara sınırı oluşturulamıyor. Bu nedenle denetimlerin denizde yapılması kararlaştırılsa da uygulamada zorluklar yaşanmaktadır.
İngiltere, ülkenin toprak bütünlüğünü tehdit ettiğini öne sürdüğü protokolün geniş çapta değiştirilmesini istiyor. AB ise buna sıcak bakmıyor.
